اختلالات روانی دوران کودکی شامل اختلالات عصبی رشدی، عاطفی و رفتاری است که بر سلامت روانی و اجتماعی کودک تأثیر می گذارد. این اختلالات معمولا تا بزرگسالی ادامه می یابند. کودکانی که مبتلا به این اختلالات تشخیص داده می شوند، با افزایش نیاز به خدمات پزشکی و ناتوانی، به احتمال زیاد مسیر رشدی در معرض خطر را تجربه می کنند.
اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) شایع ترین اختلال عصبی رشدی است که در دوران کودکی تشخیص داده می شود. این یک اختلال رفتاری پیچیده است که علائم آن در دوره رشد کودک، قبل از 14 سالگی ظاهر می شود. ممکن است شامل علائم بی توجهی مانند مشکل در حفظ توجه در بازی و سایر فعالیت ها، گوش ندادن هنگام صحبت کردن، مشکل در سازماندهی، منحرف شدن آسان باشد. ، و غیره. بیش فعالی ممکن است شامل ناتوانی در نشستن در یک مکان، صحبت بیش از حد، بی قراری، و قطع مکالمات و فعالیت ها باشد. ADHD می تواند ترکیبی از بی توجهی و بیش فعالی باشد.
در صورت عدم درمان، مشکلات ADHD اغلب منجر به ترک تحصیل و دانشگاه، افراط در مصرف مواد برای علائم خوددرمانی و درگیر شدن در فعالیت‌های بزهکارانه غیرقانونی می‌شوند، اکثر آنها قادر به دستیابی به توانایی‌های خود نیستند و رضایت از زندگی را کاهش می‌دهند. بنابراین، شناسایی، تشخیص و درمان موثر ADHD بسیار مهم است.
معمولاً، در حالی که پزشکان بالینی تشخیص ADHD از دستورالعمل‌های تشخیصی اصلی مانند DSM-5 کمک می‌گیرند که معیارهای تشخیصی رفتارگرا دارند و پرکاربردترین نام‌گذاری هستند، مدل‌های جدیدتر به دلیل شواهدی که پیامدهای آن را نشان می‌دهند، ترکیب مدل‌های عصب روانشناختی را برای تشخیص، ارزیابی و مداخله پیشنهاد می‌کنند. نقص در عملکرد اجرایی در ADHD
عملکرد شناختی در ADHD
مدل های زیادی وجود دارد که نشان دهنده نقص در عملکرد شناختی در کودکان و همچنین بزرگسالان مبتلا به ADHD است. در ابتدا، این تحقیق نقش عملکرد اجرایی در ADHD را برجسته کرد، جایی که نقایص مشابه افرادی بود که به قشر جلوی مغز آسیب دیده بودند و بعداً دخالت بازداری رفتاری و تنظیم هیجانی در علت شناختی ADHD پیدا شد. به طور کلی، تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به ADHD دارای نقص در عملکرد شناختی/عصب روانشناختی زیر هستند:
- حافظه کاری
- زمان پاسخ
- مهار پاسخ / کنترل تکانه
- هوش.
عملکرد این وظایف شناختی با افزایش سن بهبود می یابد زیرا بزرگسالان بهتر از کودکان مبتلا به ADHD عمل می کنند. این تفاوت در عملکرد می تواند به دلیل این واقعیت باشد که بزرگسالان ممکن است در حال بهبودی باشند و به دلیل افزایش عملکردهای شناختی به دلیل تجربه، عملکرد بهتری داشته باشند. به طور کلی، این تحقیق از ناتوانی در تنظیم شبکه حالت پیش‌فرض به عنوان عامل اصلی ADHD پشتیبانی می‌کند.
مدل دو مسیره ADHD
مطالعات تصویربرداری عصبی این فرضیه را مطرح می‌کنند که دو مسیر با علائم ADHD مرتبط هستند: مدار مخطط جلویی- پشتی مسئول اختلال عملکرد شناختی است، و مدار مخطط جلویی-شکمی مسئول اختلال عملکرد انگیزشی است.
کارکردهای شناختی که در اینجا به آنها اشاره می شود عبارتند از: سیستم حافظه کاری، تنظیم توجه، مهار پاسخ، و کمبودهای انگیزشی مانند ترجیح دادن پاداش های کوچک فوری در مقایسه با پاسخ های تاخیری بزرگ. این دو مسیر ممکن است یک همپوشانی عملکردی بین آنها داشته باشند که به این معنی است که بهبود در یک عملکرد ممکن است باعث بهبود در عملکرد دیگر شود.
تفاوت های ساختاری و عملکردی مغز در ADHD
مطالعات همودینامیک و مگنتوآنسفالوگرافی تفاوت‌هایی را در فعالیت عصبی مغز افراد مبتلا به ADHD در مقایسه با جمعیت عادی در طول انجام آزمایش‌های عصبی روانشناختی نشان داده‌اند. مطالعات تصویربرداری MRI و تانسور انتشار همچنین تغییراتی را در چرخش، حجم مغز، ضخامت قشر، سطح و یکپارچگی ماده سفید نواحی مختلف مغز، در کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD در مقایسه با جمعیت عادی نشان داده‌اند. ناهنجاری‌هایی در قشر جلوی پیشانی، عقده‌های قاعده‌ای و جسم پینه‌ای نیز در ADHD دخیل هستند.
تحقیق در مورد بزرگسالان مبتلا به ADHD
مطالعات نشان داده است که تقریباً 50-40٪ از کودکان مبتلا به ADHD این علائم را در بزرگسالی نیز تجربه خواهند کرد. کودکان و همچنین بزرگسالان مبتلا به ADHD مشکلات مربوط به سیستم پاداش و تصمیم گیری دارند. در تکالیف شناختی قمار، کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD در مقایسه با افراد سالم عملکرد ضعیفی داشتند و عملکرد آنها در طول زمان بهبود نیافت. این یافته ها مشابه افرادی است که دارای ویژگی های انحراف روانی هستند. 4
علاوه بر کاستی‌های عملکرد اجرایی که در بالا ذکر شد، تحقیقات در مورد ADHD بزرگسالان بر دخالت کارکردهای زیر تأکید می‌کند:
- انعطاف پذیری شناختی
- درک زمان
- حافظه کلامی و روان
- برنامه ریزی و حل مسئله
- شکل گیری مفهوم.
با این حال، نقص در این عملکردها در کودکان و بزرگسالان متقابل نیست. رفتارهای مرتبط با تاخیر یکی از پیش بینی کننده های فراتشخیصی برای کاهش عملکرد در بزرگسالان مبتلا به ADHD است و همچنین سلامت روانی فرد را واسطه می کند.
ارزیابی عصب روانشناختی و مداخلات برای ADHD
ارزیابی عصب روانشناختی می تواند به تشخیص، برجسته کردن نقاط قوت و ضعف افراد مبتلا به ADHD کمک کند و می تواند برای طراحی و اجرای مداخلات مورد استفاده قرار گیرد. عینیت بخشیدن به شکایات بیماران که تبعیت از درمان را بیشتر می کند مفید است.
ابزارهای مختلف آزمون/ارزیابی مورد استفاده برای اندازه گیری عملکردهای شناختی درگیر در ADHD به شرح زیر است:
آزمون متغیرهای توجه (TOVA)، تست عصب روانشناختی کمبریج، باتری خودکار (CANTAB)، تست استروپ، آزمون مرتب‌سازی کارت ویسکانسین (WCST)، آزمون مسیریابی (TMT)، ارزیابی رفتاری سندرم نارسایی (BADS)، تست N-Back (زیرمجموعه ای از NIMHANS Battery of Neuropsychological Assessment)، NEPSY-2 (آزمون های فرعی از حوزه های توجه/عملکرد اجرایی، که شامل مرتب سازی حیوانات، مجموعه توجه/پاسخ شنیداری، ساعت ها، تسلط طراحی، بازداری؛ بازداری، و تندیس مجدد) است. شکل پیچیده (ROCF)، ماژول توجه باتری ارزیابی عصب روانشناختی (NAB)، مقیاس هوش بزرگسالان وشلر (WAIS) و مقیاس هوش وشلر برای کودکان (WISC).
مداخلات برای ADHD مربوط به عملکرد عصبی روانشناختی
مداخلاتی که برای بهبود عملکرد عصبی روانشناختی طراحی شده‌اند ممکن است در کاهش شدت علائم ADHD و بهبود عملکرد در جنبه‌های مختلف زندگی مفید باشند. مداخلات زیر بیشترین ارتباط را با این اختلال دارند:
نوروفیدبک: افزایش خودتنظیمی فعالیت مغز از طریق نوروفیدبک منجر به بهبود کنترل شناختی و رفتاری در افراد مبتلا به ADHD می شود. نتایج مطالعات ارزیابی نوروفیدبک برای ADHD متفاوت است.
آموزش شناختی: آموزش شناختی برای ADHD بر این مفهوم استوار است که تقویت شبکه های مغزی دخیل در ADHD از طریق قرار گرفتن در معرض وظایف مربوط به عملکردهای شناختی مختل منجر به تقویت آن عملکردهای شناختی می شود. آموزش شناختی بر نقایص شناختی مانند توجه، حافظه کاری، کنترل بازدارنده و غیره تمرکز دارد. آموزش شناختی معمولاً از طریق برنامه‌های رایانه‌ای ارائه می‌شود که در آن سختی کار در طول جلسات افزایش می‌یابد تا به طور مداوم بیمار را در مرزهای صلاحیتش به چالش بکشد.
تمرینات بدنی: نشان داده شده است که تمرینات بدنی، به ویژه ورزش های هوازی، عملکرد عصبی روانی و علائم ADHD را بهبود می بخشد.
تحریک غیر تهاجمی مغز: روش هایی مانند tDCS و TMS نشان داده شده است که در بهبود شناخت و علائم بالینی ADHD مفید هستند.
کاردرمانی کارکردی شناختی (Cog-Fun): مداخله بر توسعه مهارت های فراشناختی مفید در عملکرد روزانه مانند خودآگاهی و رفتارهای استراتژیک متمرکز است. هدف این مداخله کمک به بیماران برای افزایش مشارکت در مشاغل مهم و ارتقای کیفیت زندگی آنهاست.
رفتار درمانی شناختی: این درمان بر تغییر الگوهای تفکر غیرمنطقی تمرکز دارد که از ادامه کار یا انجام کارها توسط بیماران جلوگیری می کند.
منابع
1.
رایت ای جی. زیربناهای روانشناختی و عصب روانشناختی ارزیابی اختلال نقص توجه/بیش فعالی . Clin Child Psychol Psychiatry 2021; 26 ( 3 ): 783-794. [ PubMed ] [ Google Scholar ]2.
Pievsky MA و McGrath RE.. پروفایل عصبی شناختی اختلال نقص توجه/بیش فعالی: مروری بر متاآنالیزها . Arch Clin Neuropsychol 2018; 33 ( 2 ): 143-157. [ PubMed ] [ Google Scholar ]3.
Alger JR, O’Neill J, O’Connor, et al. تصویربرداری عصبی از ماده سفید فرونتال فوق بطنی در کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی-بیش فعالی خانوادگی و اختلال کم توجهی-بیش فعالی ناشی از قرار گرفتن در معرض الکل قبل از تولد . Neurotox Res 2021; 39 : 1054-1075. [ مقاله رایگان PMC ] [ PubMed ] [ Google Scholar ]4.
حبیب ام، بولانجر سی، لانسون سی، و همکاران. عصب روانشناسی سیستم پاداش انسانی: اختلال در عملکرد قمار در کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD با تمایلات روان‌پریشی . Brain Cogn 2008; 67 : 21-22. [ Google Scholar ]5.
Fuermaier ABM, Fricke JA, de Vries SM, et al. ارزیابی عصب روانشناختی بزرگسالان مبتلا به ADHD: مطالعه اجماع دلفی . Appl Neuropsychol بزرگسالان 2019; 26 ( 4 ): 340-354. [ PubMed ] [ Google Scholar ]6.
Sjöwall D و Thorell LB. نقص های عصبی روانشناختی در رابطه با علائم ADHD، کیفیت زندگی، و عملکرد زندگی روزمره در بزرگسالی جوان . Appl Neuropsychol بزرگسالان 2022; 29 ( 1 ): 32-40. [ PubMed ] [ Google Scholar ]